System rodzinny kreuje nasze postrzeganie rzeczywistości, często zaspokaja poczucie bezpieczeństwa oraz daje wsparcie w trudnych momentach życiowych. To na podstawie pierwszych relacji z opiekunami, wchodzimy w rodzaje relacji w życiu dorosłym. Rodzice dają bezwarunkową akceptację, miłość. Po ciężkim dniu możemy liczyć na zrozumienie ze strony najbliższych. Jednak nie zawsze jest tak idealnie. Przemoc w rodzinie….wielu członków rodziny doświadcza przemocy ze strony osób bliskich. Często tkwią w toksycznych schematach z powodu bezradności, strachu, braku wiedzy jak uzyskać pomoc lub wiary, że oprawca się zmieni.
Rodzaje przemocy
(źródło: http://www.niebieskalinia.info)
Fizyczna – naruszanie nietykalności fizycznej. Przemoc fizyczna jest intencjonalnym zachowaniem powodującym uszkodzenie ciała lub niosącym takie ryzyko, np.: popychanie, szarpanie, ciągnięcie, szturchanie, klepanie, klapsy, ciągnięcie za uszy, włosy, szczypanie,, kopanie, bicie ręką, pięścią, uderzenie w twarz – tzw. „policzek”, przypalanie papierosem, duszenie, krępowanie ruchów, itp.;
Psychiczna – naruszenie godności osobistej. Przemoc psychiczna zawiera przymus i groźby np.: obrażanie, wyzywanie, osądzanie, ocenianie, krytykowanie, straszenie, szantażowanie, grożenie, nieliczenie się z uczuciami, krzyczenie, oskarżanie, obwinianie, oczernianie, krzywdzenie zwierząt, czytanie osobistej korespondencji, ujawnianie tajemnic, sekretów, wyśmiewanie, lekceważenie, itp.;
Przemoc psychiczna jest najczęstszą formą przemocy i jest trudna do udowodnienia.
Seksualna – naruszenie intymności. Przemoc seksualna polega na zmuszanie osoby do aktywności seksualnej wbrew jej woli, kontynuowaniu aktywności seksualnej, gdy osoba nie jest w pełni świadoma, bez pytania jej o zgodę lub gdy na skutek zaistniałych warunków obawia się odmówić. Przymus może polegać na bezpośrednim użyciu siły lub emocjonalnym szantażu. Np.: wymuszanie pożycia, obmacywanie, gwałt, zmuszanie do niechcianych praktyk seksualnych, nieliczenie się z życzeniami partnerki/partnera, komentowanie szczegółów anatomicznych, ocenianie sprawności seksualnej, wyglądu, itp.;
Ekonomiczna – naruszenie własności. Przemoc ekonomiczna wiąże się celowym niszczeniem czyjejś własności, pozbawianiem środków lub stwarzaniem warunków, w których nie są zaspokajane niezbędne dla przeżycia potrzeby. Np.: niszczenie rzeczy, włamanie do zamkniętego osobistego pomieszczenia, kradzież, używanie rzeczy bez pozwolenia, zabieranie pieniędzy, przeglądanie dokumentów, korespondencji, dysponowanie czyjąś własnością, zaciąganie pożyczek „na wspólne konto”, sprzedawanie osobistych lub wspólnych rzeczy bez uzgodnienia, zmuszanie do spłacania długów, itp.
Zaniedbanie – naruszenie obowiązku do opieki ze strony osób bliskich. Jest formą przemocy ekonomicznej i oznacza np.: nie dawanie środków na utrzymanie, pozbawianie jedzenia, ubrania, schronienia, brak pomocy w chorobie, nie udzielenie pomocy, uniemożliwianie dostępu do miejsc zaspokojenia podstawowych potrzeb: mieszkania, kuchni, łazienki, łóżka, itp.
Przemoc w rodzinie- ofiara
Ofiary przemocy domowej często wycofują się z życia społecznego, przez co trudniej im uzyskać wsparcie. Zdarza się, że cierpią na zespół stresu pourazowego, co wiąże się z doświadczaną traumą. Ofiara traci możliwość zaspokajania podstawowych potrzeb, w tym potrzeby bezpieczeństwa. Odczuwa lęk, może pojawiać się depresja, niska samoocena oraz negatywne myśli na swój temat. Czasami obwinia siebie za doznawaną przemoc, doszukuje się powodu w swoim zachowaniu. W sytuacji długotrwałego doświadczania przemocy oraz braku reakcji otoczenia, może dojść do przystosowywania się do roli ofiary, braku walki. Zdarza się, że osoba doznająca przemocy zaczyna okazywać w stosunku do oprawcy pozytywne uczucia, usprawiedliwia go, reaguje na każdy miły gest z jego strony. Jest to tak zwany syndrom sztokholmski, czyli mechanizm, który pozwala jej przetrwać w sytuacji, gdy jest przekonana o całkowitym uzależnieniu od sprawcy. Dlatego zdarza się, że bardzo trudno zachęcić ofiarę przemocy do uruchomienia procedury niebieskiej karty lub zgłoszenia przemocy w instytucjach.
Przemoc w rodzinie- sprawca
Sprawców przemocy również charakteryzuje niska samoocena. Ze względu na niską tolerancję frustracji, wyładowują swoja agresję na innych. W domu nie są narażeni na dezaprobatę społeczną. W związku z niższym poziomem empatii oraz deficytami poznawczymi, za wywołany gniew obwiniają właśnie ofiarę. Nie biorą odpowiedzialności za swoje czyny. Z lęku przed zdradzeniem tajemnicy rodzinnej, sprawca stosuje różne mechanizmy, które uniemożliwiają ofierze uzyskanie pomocy. Przykładowo może to być izolacja społeczna, kontrolowanie, podporządkowanie sobie, uzależnienie finansowe, zastraszanie. Charakterystycznym zjawiskiem jest syndrom miesiąca miodowego- po akcie przemocy następują przeprosiny, skrucha oraz poprawa funkcjonowania oprawcy. To daje złudną nadzieję na koniec dramatu rozgrywanego w rodzinie, jednak po jakimś czasie przemoc wraca.
Należy pamiętać, że oprawcę i ofiarę łączą skomplikowane mechanizmy psychologiczne. Często są niezrozumiałe oraz nielogiczne dla osób postronnych. Najważniejsze aby nie wątpić w słowa ofiary, trwać przy niej niezależnie od reakcji, dawać wsparcie oraz zachęcać do szukania pomocy. Jeżeli dziecko zgłasza przemoc, KAŻDY ma obowiązek zawiadomienia odpowiednich instytucji.
Pamiętaj, że w sytuacji doświadczania przemocy potrzebujesz ogromnego wsparcia zarówno osób bliskich, instytucji oraz psychologa. Nikt nie zasłużył sobie na przemoc, jednak bardzo ciężko przerwać wyuczone w rodzinie mechanizmy. Dlatego jeżeli jesteś ofiarą lub masz podejrzenia, że ktoś jest krzywdzony, nie wahaj się, szukaj pomocy.
Gdzie szukać pomocy:
1. Interdyscyplinarny Zespół ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie (Uruchomienie procedury Niebieskiej Karty) . Nie jest to równoznaczne ze stosowaniem przemocy w rodzinie, a z podejrzeniem jej stosowania. W ramach spotkań możliwe jest podjęcie terapii rodzinnej, psychoterapii indywidualnej, treningu dla sprawców przemocy, uzyskanie pomocy psychologicznej dla ofiary,
2. Prokuratura Rejonowa- zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa,
3. Komisariat Policji- powiadomienie dzielnicowego,
4. http://www.niebieskalinia.info,
5. W przypadku dzieci powiadomienie pracownika szkoły,
6. Ośrodek Interwencji Kryzysowej.
Literatura:
Grygorczuk, Dzierżanowski, Kiluk „ Mechanizmy psychologiczne występujące w relacji ofiara-sprawca przemocy”, Psychiatria tom 6, nr 2.
www.psychologiawpraktyce.pl
www.niebieskalinia.info
Zapraszam do kontaktu: https://www.martynastrag.pl/
0 komentarzy